Filmanalyse "One flew over the Cuckoo's Nest"

Fotogalerij: One flew over the Cuckoo's Nest

/album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/a49023-1336060689-342424-jpg1/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/images-jpeg2/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/one-flew-over-the-cuckoo-s-nest-2-png/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/rpmcmurphy-zps973a7536-jpg/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/images-3-jpeg/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/images-2-jpeg2/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/enhanced-14087-1402508663-1-jpg/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/one-flew-over-the-cuckoos-nest-jpg/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/one-flew-over-the-cuckoos-nest-nurse-mildred-ratched-11-jpg/ /album/fotogalerij-one-flew-over-the-cuckoos-nest/one-flew-over-the-cuckoos-nest-2-jpg/

Filmgegevens

Saul Zaentz (prod.) en Forman, M. (Reg.). (1975). One flew over the Cuckoo's Nest. De Verenigde Staten: United Artists.

Plot

Randle Patrick McMurphy ook wel "Mac" genaamd heeft enkele misdrijven op zijn kerfstok. Hij moet een korte straf uitzitten in een gevangenis met een werkkamp. Maar hij doet zich voor als een geesteszieke waardoor hij naar een psychiatrische instelling wordt gestuurd om uiteindelijk daar zijn straf uit te zitten. Hij hoopt dat hij op deze manier zijn straf op een gemoedelijke en aangename manier kan uitzitten zonder al te veel arbeid te verrichten. Alleen weet hij  niet dat de psychiatrische instelling over zijn vrijlating beslist en dat ze zijn psychische toestand aan het evalueren zijn.

Verpleegster Mildred Ratched is de verantwoordelijke van de psychische afdeling waar Mac zich bevindt. Zij hanteert een passief-agressief beleid waarbij vernedering, onmenselijke medische behandelingen en debiele routineuze activiteiten centraal staan. Mac merkt al snel dat de patiënten hun angst, voor het beleid van verpleegster Ratched, in de weg staat van hun genezingsproces. Mac ontfermt zich over de groep mannen in de hoop hen te helpen zodat zij zo snel mogelijk de instelling kunnen verlaten. Maar de spanningen lopen op tussen verpleegster Ratched en Mac waardoor Mac uiteindelijk beslist om te vluchten uit de psychiatrische instelling met alle gevolgen van dien, want zijn ontsnapping verloopt niet geheel volgens plan.

Situering film in het oeuvre van de regisseur

'One flew over the Cuckoo's Nest' is zowel een typische als atypische film voor regisseur Milos Forman. We kunnen stellen dat het atypisch was want alle films die voorafgingen van 'One flew over the Cuckoo's Nest', gingen over sociale gebeurtenissen tijdens een periode van oorlog en er sijpelde altijd wel een soort van politiek moraal doorheen. 'One flew over the Cuckoo's Nest' heeft in dat opzicht ook wel iets licht politieks, in die zin dat het eigenlijk heel gemakkelijk is voor bureaucraten om een individu te onderdrukken. Alleen verdwijnt de onderliggende connotatie naar een oorlog een beetje. 
'One flew over the Cuckoo's Nest' is dan aan de andere kant een zeer typische film in het oeuvre van Milos Forman omdat Forman reeds meerdere films heeft gemaakt die zijn gebaseerd op literaire werken. Daarnaast past het ook perfect in het filmgenre waar Forman in uitblinkt, namelijk de 'comedy-drama'. Meeste van Forman zijn films zijn 'comedy-dramas' dus op dit vlak kunnen we wel stellen dat het zeer typisch is voor Forman zijn oeuvre.

Beeldcompositie

CLOSE-UP

Ik heb voor een close-up gekozen als eerste betekenisvolle beeldcompositie omdat het onmenselijk medisch behandelen van patiënten toch een zeer belangrijk conflict is in deze film. Met deze close-up voel je je meer betrokken bij de shocktherapie die Mac krijgt. Je ziet hem ook naschokken en je bent sneller aangedaan door zijn emotionele uitdrukkingen van pijn door deze close-up.
 

VLAKVERDELING EN KLEUR

In bovenstaande screenshots zie je perfect hoe verpleegster Ratched wordt voorgesteld aan het begin van de film. Allereerst zien we haar volledig in het zwart gekleed waarbij ze door de witte gangen van de afdeling loopt. Zij zorgt voor het grote contrast tussen zwart en wit waarbij zij het overheersende karakter is en duidelijk als de antagonist wordt afgeschilderd. Doorheen elke shot blijft er duidelijk een fel rode lamp in haar nabijheid branden dat aangeeft dat zij de "slechte of kwaadaardige" is. Kortom kunnen we dus stellen dat de zwarte kleren van verpleegster Ratched en de rode lamp in haar nabijheid symbolisch staan voor haar dominante karakter. Deze twee elementen steken fel af tegen de wittere en gedempte achtergrond.
 

SYMBOLIEK

De film begint met Mac die volledig aangekleed is en zijn eigen kleren draagt. Het dragen van zijn eigen kleren staat voor zijn afhankelijkheid en eigenheid. Nadien zien we Mac zitten tijdens een sessie therapie, iedereen draagt witte kleren behalve Mac. Dit wijst erop dat Mac eigenlijk helemaal nog geen deel uitmaakt van de groep patiënten en de instelling. Nadat Mac zijn eerste shocktherapie krijgt, krijgen we hem te zien met een witte t-shirt over zijn eigen groene t-shirt. Dit laat zien dat Mac al deel uitmaakt van de instelling en van de groep mannen waarover hij zich ontfermt, maar dat hij nog wel steeds zichzelf is en dus nog altijd niet geestesziek is. Aan het einde van de film treffen we Mac aan in bed met enkel nog kleren aan van de instelling. Mac zijn eigenheid en persoonlijkheid zijn verdwenen, hij is één geworden met de instelling en is nu ook effectief debiel door een medische ingreep van de instelling. We kunnen dus stellen dat het dragen van zijn eigen kleren staat voor de persoonlijkheid en het zijn van Mac. Hoe meer zijn eigen kleren vervangen worden door de witte kleren van het ziekenhuis, hoe meer er steeds wat van Mac zelf verdwijnt.

Beschrijving verscheidene cruciale elementen

PROTAGONIST

Randel Patrick "Mac" McMurphy is de 'single protagonist' of hoofdpersonage in deze film. Hij is een man die al enkele misdrijven heeft gepleegd en het heel erg moeilijk heeft met elke vorm van autoriteit. Hij moet een korte straf uitzitten in een werkkamp in een gevangenis omdat hij seks had met een minderjarige. Hij beslist zich voor te doen als mentaal onstabiel zodat hij zijn straf kan uitzitten in een psychiatrische instelling zonder zich al te veel zorgen te maken over intensieve arbeid. Alleen beseft hij niet dat de psychiatrische instelling instaat voor zijn vrijlating en dit kan wel eens langer duren dan zijn effectieve straf. Aan het einde van de film zien we dat Mac een hersenoperatie (lobotomie) heeft gehad en dus nu mentaal debiel is. Zijn vriend Bromden besluit Mac te bevrijden en hem niet zo door het leven te gaan waardoor hij Mac met een kussen stikt. Er is geen "happy end" en de protagonist, Mac, zegeviert niet fysiek maar hij blijft wel voortbestaan in de gedachten en herinneringen van de andere mannen op de afdeling.
 

ANTAGONIST

De antagonist of tegenspeler is hoofdverpleegster Mildred Ratched. Zij is een passief-agressieve persoon dat een zeer dominant beleid voert in de instelling die wordt gekenmerkt door vernedering, onderdrukking en angst. Mac is een doorn in het oog voor haar want door hem beginnen de andere mannen op de afdeling nu ook te rebelleren tegen haar. Uiteindelijk probeert Mac haar te stikken na een incident waarbij Billy zelfmoord pleegt. Mac is zo woest en geeft verpleegster Ratched de schuld van Billy zijn zelfmoord; dat hij haar letterlijk naar de keel vliegt. Mac wordt overmeesterd en verpleegster Ratched overleeft de aanval van Mac. Zij beslist wel uiteindelijk dat Mac een hersenoperatie moet ondergaan zodat hij onderdanig wordt en meewerkt.
 

DRAMATISCH DOEL

Begin van de film: Straf uitzitten zonder arbeid te moeten leveren.
Midden van de film: Het redden van het mentaal welzijn van de andere opgenomen mannen op de psychiatrische afdeling.
Einde van de film: ontsnappen uit de psychiatrische instelling.
 

CONFLICT

Persoonlijk conflict: Mac heeft een conflict met de hoofdverpleegster, Mildred Ratched. Hij is het oneens met haar beleid en wil de andere patiënten op de afdeling helpen zodat zij snel weer beter worden en uit de instelling kunnen vertrekken.

Camerabeweging

BREATHING SPACE

Wanneer we naar de ruimte kijken die er is tussen de frame en de plek waar de personages zitten dan spreken we van de breathing space. Normaal wordt het achterhoofd van de persoon zo dicht mogelijk bij de rand van de frame geplaatst. Allereerst hebben we hier een point of view-shot waarbij je precies altijd vanuit de ogen van de protagonist of antagonist kijkt en het gesprek volgt. Daarnaast merken we dat de personages zich niet dicht bij de frame bevinden waardoor er weinig breathing space is. Dit creëert een negatieve spanning in het beeld. Door dit te doen benadrukt men nogmaals de spanning die er heerst tussen Mac en verpleegster Ratched. Bovendien krijg je bij verpleegster Ratched ook nog eens een close-up waardoor haar kwaadheid nog sterker wordt benadrukt.

RECHTS DOMINANTER ALS LINKS

Wanneer we kijken naar welke positie de personages innemen in een frame dan kunnen we stellen dat die personages die meer links in het frame zitten vaak de minder dominante figuren zijn terwijl diegene die rechts zit, vaak een dominante positie inneemt als antagonist. In bovenstaande screenshots zie je duidelijk dat Mac links in het frame zit en de directeur van de psychiatrische instelling rechts zit. Dit benadrukt de macht die de directeur heeft over Mac. 
 

POINT OF VIEW-SHOT

Tijdens deze scène in de film gebeurt er iets merkwaardigs. Deze scène situeert zich op het moment dat Mac en twee andere patiënten zitten te wachten op hun straf voor onaanvaardbaar gedrag. Zij weten echter niet dat er shocktherapie op het menu staat. In de eerste afbeelding zie je een zeer drukke gang waarbij je veel patiënten op de gang ziet. Vervolgens zie je alle patiënten weggaan uit de gang, zij gaan verscheidene kamers in van zodra de directeur op de afdeling verschijnt. Dan zie je een vrij verlaten gang waar de directeur bijna alleen doorheen wandelt op weg naar de kamer waar er schokken zullen worden toegediend. Van zodra hij het beeld verlaat, herstelt alle rust zich op de gangen en komen alle  patiënten terug op de gang dwalen. Dit kan er op duiden dat al deze patiënten reeds weten wat de directeur in dat ene kamertje doet en bang zijn van hem. Dus op het moment dat ze hem zien, gaan ze weglopen en schuilen. Ook hier heb je weer de symboliek van het zwart-wit waarbij de personage in het zwart (de directeur) als kwaadaardige kracht wordt afgeschilderd.

Op een later moment zie je een verpleegster op onze hoofdpersonage afstappen. Al deze scènes zijn in een point of view-shot waarbij er precies wordt gefilmd vanuit de blik van Mac, wat een zeer subjectieve benadering is. De laatste shot situeert zich dan in een hoek van 90 graden waarbij we het hoofdpersonage zeer duidelijk in profiel zien zitten. Ook hier merk je dat onze hoofdpersonage zich links bevindt in de frame, wat duidt op een machteloze positie. De verpleegster die op hem afkomt bevindt zich dan ook plots rechts in het frame dat duidt dat zij de dreigende persoon is in deze scéne omdat zij diegene is die de mannen één voor één komt halen om aan hen schokken toe te dienen.