2 Lectuurfiches

Het is de liefde die we niet begrijpen - Bart Moeyaert


Het verhaal gaat over een meisje wiens naam we niet kennen. Ze vertelt over haar familie: over de vele minnaars van haar moeder, over haar liefde voor haar broer Axel en haar zusje Edie, over de liefde van haar broer en over hoe haar moeder steeds weer op de verkeerde mannen valt. Hoe ze de dingen ziet en ervaart schrijft ze neer in 3 delen. Deze delen staan los van elkaar op het eerste zicht maar door de intense beschrijving van haar omgeving en familie, krijgen deze 3 hoofdstukken meer samenhang.

 

Het is de liefde die we niet begrijpen speelt zich af in de huidige tijd. Het verhaal begint met een uitstap waarbij het gezin in een auto zit. Verder heeft de moeder van het gezin vele losse relaties wat naar onze huidige tijd verwijst. Vroeger was het onaanvaardbaar dat een vrouw die bovendien een moeder is losse relaties zou aangaan en een uitbundig leven leidt als alleenstaande moeder. Dit verhaal speelt zich op meerdere plaatsen af. Het verhaal begint met een ruzie in de auto op de autosnelweg, vervolgens maken we kennis met het ouderlijke huis van de vertelster, hierna maken we even kennis met de buurt waarin ze woont en het station dat zich vlakbij bevindt. Het verhaal eindigt in het ouderlijk huis en in dit derde deel bevinden enkele personages zich in de keuken en op de veranda. Alom kunnen we stellen dat het ouderlijk huis dus de meest significante plaats is voor dit verhaal.

Het hoofdthema van dit boek is 'omgaan met gezinsconflicten gepaard met de zoektocht naar liefde'. Wanneer het verhaal begint hebben we te maken met een labiel gezien. Moeder leidt een losbandig leven en zet haar partners vaak op de eerste plaats, waarbij ze haar kinderen verwaarloost. In elk hoofdstuk doet er zich een nieuw conflict voor en lezen we hoe de vertelster met alles omgaat en haar uiterste best doet om positief te blijven. Iedereen in dit gezin is op zijn of haar eigen manier op zoek naar een zekere liefde. De kinderen in dit gezin snakken naar een oprechte onvoorwaardelijke ouderlijke liefde. Door het gebrek aan liefde en aandacht van hun moeder zijn de kinderen in dit gezin erg hecht, zij zorgen voor elkaar en geven elkaar de nodige aandacht. De moeder daarentegen is op zoek naar de man van haar dromen, naar de liefde van haar leven. Zij leidt een losbandig leven en verandert voortdurend van partner tot de ergernis van haar kinderen. De moeder kijkt niet om naar haar kinderen en verwaarloost hen.

Mijn appreciatie van het boek aan de hand van de methode - Chambers:

  1. Wat vond je van de abstracte schrijfstijl van Bart Moeyaert? In dit boek is er veel ruimte om je fantasie de vrije loop te laten gaan. Er worden situaties of conflicten gepresenteerd aan de lezer op een manier waarbij niet alles tot in detail wordt beschreven waardoor de lezer de context verder vrijblijvend kan invullen. Met momenten vond ik dit een beetje lastig omdat ik een nieuwsgierig iemand ben en graag weet wat er nu eigenlijk echt aan de hand is. Zo wordt er in dit verhaal geïnsinueerd dat Alex, de vertelster haar broer, wordt misbruikt door de nieuwe partner van de moeder. Maar doordat je enkel de gedachten van de vertelster leest is dit niet helemaal duidelijk maar toch weet je dit als lezer of denk je dit toch te weten.
  2. Welke personage in dit boek vond je niet leuk? Waarom vond je deze personage dan niet leuk? De moeder van dit gezin is gewoonweg afschuwelijk. Doorheen het hele verhaal ergerde ik me erg aan deze personage en was ik maar aan het wachten tot iemand haar zou wakker schudden en doen inzien dat ze voor haar kinderen moet kiezen, zij zijn tenslotte diegene die onvoorwaardelijk van haar (kunnen) houden. Zij is voortdurend op zoek naar de liefde van een man ongeacht de gruwelijkheden die deze relaties met zich meedragen. Tot mijn grote ergernis kwam hier geen verandering in en tot het einde van het boek bleef de moeder naïef en werd de mate waarin ze haar kinderen verwaarloost alsmaar erger.
  3. Als je van zulke gezinsconflicten getuige zou zijn, wat zou je dan doen om de kinderen te helpen? Als ik getuige zou zijn van zulke conflicten binnenin een gezin dan zou ik het toch overwegen om de kinderbescherming in te schakelen. De moeder kijkt niet om naar haar kinderen en laat hen aan hun lot over. Haar zoon wordt misbruikt, haar dochters kwijnen stilletjes aan weg, de kinderen voeden elkaar op en wanneer ze voor zichzelf proberen op te komen worden ze genegeerd door de moeder. Er wordt niet duidelijk iets over de financiële toestand van het gezin gezegd maar ook al is dit gezin niet arm toch leven de kinderen in psychologische armoede.
Narratologisch aspect - personages
 
Allereerst kunnen we stellen dat we direct toegang hebben tot het (onder)bewustzijn van het hoofdpersonage. We kunnen letterlijk 'haar gedachten lezen' en kunnen dus besluiten dat we hier met een gedachteweergave hebben te maken dat een innerlijk monoloog heet.
 

Verder is de vertelster een round character omdat we een psychologisch uitgediepte weergave krijgen van haar. Van hoe ze bepaalde situaties of conflicten bekijkt maar bovendien ook wat dit emotioneel bij haar teweegbrengt.

Ondanks dat het meisje een round character is kan er niet gezegd worden dat ze dynamisch is. Ze maakt wel een kleine ontwikkeling door maar dan enkel in de zin dat ze even stilstaat bij alles en beseft dat alles nog erger zou kunnen zijn. Toch krijg ik niet echt het gevoel dat deze personage evolueert doorheen het verhaal en is ze in mijn ogen eerder een statische personage. Haar broer Axel daarentegen vind ik dynamischer als haar in dit verhaal. In het begin van het verhaal is hij een heel boze jongen en te jong om het ouderlijk huis te verlaten. Tegen het einde van het verhaal woont Axel alleen en wenst hij zijn moeder nooit meer te zien. Het is dus duidelijk dat Axel is gegroeid doorheen het verhaal.

 

Niet alle personages in dit verhaal zijn even belangrijk:

  • Het meisje/de vertelster heeft geen naam in dit boek omdat alles wat je leest, je door haar ogen ziet. Ze is de op een na jongste van de kinderen en ze heeft geen rooskleurig leven. Ze maakt voortdurend alle conflicten binnenin het gezin mee maar vanop de zijlijn. Zij vindt dit allemaal heel erg maar laat dit niet blijken. Ze moet sterk zijn voor Edie, haar jongere zus. Tegen het einde van het verhaal lezen we hoe hard ze Alex mist nu hij niet langer bij hen woont. Het hele verhaal draait om de vertelster en dus is zij het hoofdpersonage of de protagonist.
        
  • Axel is de oudere broer van het meisje en zij hebben een hele hechte band met elkaar. Doorheen het verhaal merken we dat hij het heel moeilijk heeft met de levensstijl van zijn moeder. Dit uit zich vooral in agressieve confrontaties met de verschillende partners van zijn moeder. Tegen het einde van het verhaal woont hij niet langer in het ouderlijk huis en woont hij in Charlestown met zijn vriend en partner, Mortimer. Zo wordt het ook duidelijk dat hij homo is. Soms kunnen we zeggen dat ook hij een belangrijke personage is in dit verhaal. Doorheen het verhaal lezen we veel over Axel en voelt het soms aan of ook hij een hoofdpersonage is maar tegen het einde van het verhaal is hij dan verdwenen uit het gezin en krijgen we te lezen hoe het meisje over hem fantaseert alsof hij naast haar in de keuken zit en een gesprek met haar voert. Het verhaal draait uiteindelijk wel niet om hem maar hij speelt toch een belangrijke rol. We zouden hem kunnen definiëren als een type.
 
  • Edie is het jongste kind in dit gezin. Zij is zes jaar oud en praat niet zoveel, ze is eerder ingetogen. Ze zoekt altijd wel haar zus op wanneer ze haar niet goed voelt. Haar zus, de vertelster, beschermt haar en zorgt voor haar als een mama. Ondanks dat ze erg jong is ervaart ze dezelfde dingen als de andere kinderen in het gezin maar geeft hier een andere betekenis aan omdat ze te jong is om te begrijpen wat er gaande is. We kunnen stellen dat zij meer een type is en niet zo een heel belangrijke rol heeft in het verhaal. Verder weten we niet zoveel over Edie dan wat het meisje ons over haar vertelt.
 
  • Bonnie is de oudste van de vier kinderen. Zij woont alleen en het verhaal begint met een autorit waarbij het gezin op weg is naar Bonnie om haar te bezoeken. Het meisje vertelt enkele dingen over Bonnie en beschrijft haar als een zorgzaam, eerlijk en soms brutaal iemand. Ik vind dat Bonnie een 'speaking name' heeft omdat in het begin van het verhaal dacht dat ze op bezoek gingen bij hun oma. Ik had nooit gedacht dat ze op bezoek gingen bij een oudere zus. Ik associeerde de naam Bonnie met een koosnaampje voor oma maar bovendien door de beschrijving die we van Bonnie kregen leek het net of ze op bezoek gingen bij oma. Tegen het einde van het verhaal zit Bonnie terug in het ouderlijke huis om te zorgen voor haar twee zusjes en Skip omdat de moeder alweer het huis uit is en niet naar haar gezin omkijkt. In de eerste twee delen van het verhaal is Bonnie een nevenfiguur. We leren haar niet kennen en de informatie die we over haar krijgen is eerder oppervlakkig. Pas in het derde deel wordt Bonnie belangrijker voor het verhaal en pas vanaf dan is ze terug in het ouderlijke huis om voor iedereen te zorgen. Vanaf het derde deel wordt Bonnie een type en is ze niet langer een nevenfiguur.
 
  • De moeder is een onaangename personage. Zij verwaarloost haar kinderen en is een zeer egoïstisch iemand. Zij verandert voortdurend van partner en denkt enkel aan zichzelf. De moeder veroorzaakt conflicten binnenin het gezin en is de bron van al het kwaad voor haar familie. Haar losbandig leven leidt tot een afgrijselijke gebeurtenis waarbij haar zoon wordt misbruikt door één van haar nieuwe partners. Omdat de moeder diegene is die chaos veroorzaakt binnenin dit huishouden kunnen we zeggen dat zij de antagonist of tegenspeler is.
 
  • Bordzek is een Pool en het nieuwe vriendje van de moeder in het begin van het verhaal. In het eerste deel van Het is de liefde die we niet begrijpen, komen we te weten dat Bordzek 's nachts Alex op zijn kamer bezoekt. Het is dan ook door hem dat Alex en zijn moeder in een verhitte discussie belanden waarbij de moeder Alex niet wil geloven over wat hij zegt. De moeder gelooft Alex pas wanneer Edie zegt dat Bordzek 's avonds zeven keer klopt op de deur van Alex en ze dit altijd hoort. Bordzek zegt niet veel doorheen het eerste deel en is meer een nevenfiguur.
 
  • Skip de Bootsman is een oude man in een rolstoel die bij het gezin komt inwonen nadat hun oma sterft. Als ze de erfenis willen moeten ze Skip bij hen laten wonen zolang dit nodig is, tot de grote ergernis van de moeder. Allereerst hoopt het meisje dat Skip een soort van vaderfiguur zal zijn voor de kinderen maar wanneer blijkt dat hij in een rolstoel zit en dement is, verdwijnt alle hoop op een vaderfiguur meteen. Ondanks dat Skip een last is voor het gezin zorgt het meisje wel voor hem en heeft ze hem wel graag. Ze vindt dat hij haar begrijpt en dat hij net zoals haar denkt. Skip neemt geen al te belangrijke rol in doorheen het verhaal en is meer een figurant. Hij is aanwezig doorheen de twee laatste delen van het verhaal maar bevindt zich op de achtergrond.
 
  • De stationschef helpt het meisje en haar moeder met de bagage van Skip wanneer hij van de trein moet. Hij overhandigt Skip ook aan de moeder waarbij de moeder haar ogen niet kan geloven dat Skip een oude man in een rolstoel is. De stationschef is klaarduidelijk een nevenfiguur en speelt geen belangrijke rol in dit verhaal.
 
  • Mortimer is het lief van Alex en woont in Charlestown. We weten niets over hem en dus kunnen we stellen dat hij eerder een nevenfiguur is en geen al te belangrijke rol heeft in dit verhaal.

 

Alan en Naomi - Myron Levoy

 

 

Wanneer Naomi Kirschenbaum, een vluchteling uit het 'Nazi bezette Parijs', in hetzelfde flatgebouw als Alan Silverman komt wonen, verandert Alan zijn wereld volledig. Hij doet er alles aan om haar te vermijden omdat ze gek lijkt. Maar wanneer Alans ouders hem vragen om met haar te praten omdat ze getraumatiseerd is door de oorlog die er in Europa woedt, begint er stilaan een prachtige vriendschapsband tussen de 2 jongeren te groeien.

 

 

Het verhaal speelt zich af in New York in Amerika. Dit is zeer duidelijk want meerdere malen zegt Alan tegen Naomi dat ze nu in New York is en niet in Europa en dat ze niet langer bang hoeft te zijn, dat ze nu veilig is. Verder weten we dat dit verhaal zich rond 1944 afspeelt want de oorlog is bijna voorbij en ook dit wordt duidelijk meegedeeld in het boek. 

Het hoofdthema van dit boek is 'vriendschap gebaseerd op een trauma'. In mijn ogen is de vriendschap die Naomi en Alan hebben zeer belangrijk voor dit verhaal maar zij zijn enkel bevriend geraakt doordat Naomi een zware tijd in Europa achter de rug heeft. Het is door dit trauma dat Alan zijn ouders aan hem vragen om haar eens te gaan bezoeken en met haar te praten omdat ze met niemand praat. Met veel geduld en creativiteit slaagt Alan erin om Naomi te helpen om weer te 'leven'. Ook al duurt dit maar even, na een vechtpartij die haar aan de moord van haar vader doet denken, draat Naomi helemaal door. Ondanks het feit ze in een psychiatrische instelling verblijft, gaat Allan haar nog steeds bezoeken want ze is tenslotte zijn beste vriendin geworden.

 

Mijn appreciatie van het boek aan de hand van de methode - Chambers:

  1. Denk je dat dit verhaal in een andere tijd of context zou kunnen plaatsvinden? Ik ben van mening dat de tijd en de context zeer relevant is voor het verhaal. Als er geen oorlog zou zijn dan zou Naomi nooit met haar mama naar New York zijn gevlucht en zou ze nog steeds in Parijs wonen. Als ze niet uit Parijs waren gevlucht dan zou ze nooit Alan hebben leren kennen en zou deze vriendschap niet hebben plaatsgevonden. Wanneer we enkel focussen op het maken van vrienden dat gebaseerd is op een traumatische situatie dan kunnen we zeggen dat er talloze plaatsen, tijden en contexten zijn waar dit kan maar voor dit verhaal is de tijd en de context cruciaal.
  2. Wat vind je van het einde van het verhaal? Had je dit verwacht en waarom wel/niet? Ik vond het leuk dat het verhaal geen typisch goed einde had maar eigenlijk was ik zeer aangedaan met het einde van dit boek. Ik had nooit gedacht dat Noami zou worden opgenomen in een psychiatrische instelling. Ik had medelijden met Allan en hoopte erg dat ze op hem zou reageren wanneer hij haar in het ziekenhuis ging bezoeken. Ik had nooit verwacht dat het verhaal zo zou eindigen want ik vond het erg bewonderenswaardig om te lezen hoe Naomi haar weer beter begon te voelen en hoe Alan er erg in geloofde dat ze weer gelukkig kon zijn. 
  3. Welke gevoelens had je toen je dit boek las? Ik had veel gemengde gevoelens. Enerzijds vond ik het jammer dat Alan zijn vriendschap met Naomi wilde verstoppen voor de andere jongens omdat iedereen dacht dat ze gek was. Naarmate we verder lazen in het boek begon Alan minder onzelfzeker te worden en kon het hem niet schelen wat de andere jongens van hun vriendschap dacht dus dat vond ik ook erg leuk. Anderzijds had ik ook een beetje een gefrustreerd gevoel toen ik het boek had uitgelezen want heel het verhaal gaat over hoe Naomi en Alan vrienden worden en de tijd en moeite hij in hun vriendschap steekt. Het frustrerende was dat tegen het einde van het verhaal Naomi in een psychiatrische instelling verblijft en ze in een veel slechtere toestand is dan wanneer het verhaal begint. Dus heel het verhaal over hoe Alan zijn uiterste best doet om haar gelukkig te maken is een beetje voor niets geweest en dat vond ik zeer triest. Wat ik ook heel aangrijpend vond is dat hij haar steeds gaat bezoeken in het ziekenhuis omdat hij wel degelijk van haar houdt en haar niet kan loslaten. Hij blijft geloven dat ze weer beter kan worden en gelukkig kan zijn.
Narratologisch aspect - tijd
 
  • Fabula: 

De vertelde tijd of de periode waarbinnen de gebeurtenissen zich voltrekken is niet meer dan 3 maanden. Het verhaal begint in de periode         waarbij Allan alweer terug naar school gaat en het eindigt in November. We lezen doorheen het verhaal niets over een vakantie of over Allan of Naomi hun verjaardag dus weten we ook dat de vertelde tijd niet langer als een jaar is. 

De kalendertijd of de historische tijd is de periode waarin de handeling zich afspeelt. We kunnen stellen dat de kalendertijd in in 1944 is. We weten dit omdat de Tweede Wereldoorlog bijna ten einde is. Dit wordt ook meermaals duidelijk gezegd in het verhaal.

 

  • Tijdsaspecten van het verhaal: 

De verteltijd of leestijd van het verhaal is 132 pagina's lang. Dit boek had ik op 2 uur tijd uitgelezen. Het is een vrij dun boekje en het leest erg vlot.

  • Chronologie: Dit verhaal is niet zuiver chronologische-successief opgebouwd: 
Het verhaal begint ergens in het midden (in media res). Het verhaal begint met een match stokbal tussen de jongens van Allan zijn buurt. Je leest vanalles en je leest over zoveel personages zonder dat je eigenlijk weet wie ze zijn.
 
Er wordt kort een flashback ingelast in het verhaal waarbij Naomi begint te vertellen wat ze heeft meegemaakt in Europa en hoe ze getuige was van de moord op haar vader en dat ze niets kon doen om hem te redden.
 
Af en toe suggereert Alan enkele toekomstige feiten. Zo fantaseert hij over hoe Naomi beter wordt en terug zou lachen. Of hoe het zou zijn als zijn vriendje Shaun te weten komt dat hij met Naomi bevriend is.
 
Naast deze prospectieve elementen bevinden er zich ook retrospectieve elementen in het verhaal waarbij de verteller naar het verleden wijst. Af en toe worden er feiten vermeldt over de Tweede Wereldoorlog. Op het einde van het verhaal verwijst Alan terug naar het begin van het verhaal waarbij hij zijn buikspreekpop, Charlie McCarthy, tevoorschijn haalt. Deze pop was een manier om het ijs te breken en om een gesprek met de pop van Noami aan te gaan zodat ze zou praten. Na enige tijd verdween Charlie uit het verhaal maar aan het eind van het verhaal hoopte Alan dat Charlie weer wonderen zou kunnen verrichten naar Naomi toe.
 
Wanneer we naar het tijdsverloop kijken van dit verhaal zouden we eerder zeggen dat deze diffuus is. Als lezer krijgen we vage tijdsaanduidingen als novemberzon, zondagse ontbijt, de dagen van de week en de 1 keer wordt de maand oktober vernoemd. Je kan dus het tijdsverloop wel volgen maar het tijdsverloop staat niet duidelijk en exact beschreven. Door de context is de lezer in staat om zich een beeld te vormen van het verloop van de tijd.
 
Als we het hebben over het vertelritme kunnen we concluderen dat de vertelde tijd > verteltijd. We lezen een soort van samenvatting van de belangrijkste feiten over de afgelopen maanden. Niet alles wordt in detail beschreven en niet alles wordt stap voor stap uitgelegd.